Dialogisch lesgeven

Soms is het starten van schrijven lastig. Voel ik me zo'n verdachte in een verhoorkamer met zo'n eenrichtingsspiegel. Ik zie niemand, maar weet dat er achter die spiegel anderen zijn. Anderen die wachten, wachten op zinnen. Vandaag nam het WWW me mee in het dialogisch lesgeven. Ik had er op deze manier nog nooit van gehoord. Nu weet ik zeker dat ik meneer Alexander beter ga leren kennen en zal ik op zoek gaan naar meer leesvoeren over zijn gedachtegang. Hier vast een voorproefje.

“In a world where humanity’s very survival depends on international co-operation rather than national supremacy, perhaps we should consider an education that encompasses childhood well-being, concern for climate change, and an overall global consciousness.”
Prof Robin Alexander


Alexander typeert dialogisch onderwijs als een (1) gezamenlijke onderneming (2) (doel)gericht op (3) het opbouwen van kennis waarbij men (4) over en weer op elkaar reageert en tegelijkertijd (5) elkaar ondersteunt. Onder leiding van hun leraar zoeken de leerlingen met elkaar doelgericht een oplossing voor een probleem; daarbij reageren ze op elkaar en ondersteunen elkaar en - wat het belangrijkste is - ze bouwen daarbij met elkaar kennis op. Om dat opbouwen van kennis gaat het. Leren is hier niet zo zeer het beschrijven van waarnemingen, maar het met elkaar construeren van kennis. Daarbij is de taal cruciaal, met name de door de taal ‘gedragen’ concepten. Alexander schrijft: ‘De taal is niet alleen de uiting van het denken, maar het structureert het ook, en het spreken geeft vorm aan de hogere mentale processen die nodig zijn voor het leren dat in de school plaats vindt’ .Alexander benadrukte dat het bij onderwijs altijd gaat om de leraar, de leerling en de leerstof.

Een leraar dient niet alleen een pedagoog, maar ook een (school)vakman of -vrouw te zijn. De dialoog is voor hem het middel bij uitstek om de leerstof te doordenken. Dat zal, zo benadrukte hij, elke leraar afhankelijk van de context en de leerlingpopulatie op zijn eigen wijze moeten doen. Dialogisch onderwijs is voor hem niet zo maar en techniek, maar een echte pedagogiek: een theorie van en voor de praktijk die elke leraar op zijn eigen wijze in praktijk zal moeten brengen. Hij wees er ten slotte op dat als je echt de ‘opbrengsten’ in een school zou willen verhogen, je je op de pedagogiek zal moeten richten en niet - zoals in Engeland, maar ook bij ons gebeurt - op allerlei (management)technieken. Dialogisch onderwijs is een pedagogische approach en niet zomaar een techniek om informatie mee te managen. Alexander bevestigde de ervaring van de drie onderzoekers.

Dialogisch onderwijs is geen simpele techniek; het is allereerst een pedagogisch houding die bestaat uit aandacht voor de leerling, uit oprechte belangstelling voor wat hij inbrengt, maar ook aandacht voor de leerstof en de wijze waarop de leerling deze via het gesprek met zijn leraar en medeleerlingen eigen maakt. Via dialogisch onderwijs slaat de leraar bruggen: een brug tussen de leerstof en de leerling, maar tegelijkertijd ook een brug tussen hem en de leerlingen en de leerlingen onderling. En via dat slaan van bruggen kan elke leerling op zijn eigen wijze verschijnen. Als dat gebeurt kunnen de talenten van de leerlingen ‘te voor schijn komen’. (Bron: volleleven.nl )