Elke dag zet ik mijn Scoop.it aan het zoeken op het internet naar wetenswaardigheden over dialoog. Vandaag kreeg ik een artikel, dat ik al eerder had gezien, maar weer de moeite waard was om te posten. Het was: Open Dialoog: Finse psychotherapie blijkt groot succes: 80% kans herstel van schizofrenie zonder medicatie,gepost door zielenknijper.nl. Een mooi artikel dat de waarde laat zien van open dialoog als middel om zeer ingewikkelde stoornissen als psychose en schizofrenie te benaderen. Na het posten, welke ook op twitter komt kreeg ik een aanvullende tweet vaan zielenknijper over een arts die deze benaderingswijze gebruikte en daardoor uit zijn vak werd gezet omdat dit de multi-miljarden antipsychotica industrie natuurlijk niet goed uitkwam. Voor wie hier meer over wil lezen deze link.
Zelf heb ik binnen Lijn 5, de orthopedagogische zorginstelling voor jongeren met een licht verstandelijke beperking, ook de dialoog als middel mogen ontwikkelen en implementeren. Een jarenlang proces omdat de dialoog als werkwijze sterk ingaat tegen de gevestigde manier van handelen. De wijze waar de professional het weet en de jongeren/cliënten het gewoon moeten doen.Te zien was, voor de dialoog, dat jongeren eigenlijk een heel vreemd spel werd geleerd nl; zo sociaal gewenst mogelijk doen zolang de professionals in de buurt zijn. Zonder hun aanwezigheid bleek dat er aan gedrag weinig veranderd was. Op weg naar een broodnodige mate van zelfsturing om nog enige mate van autonomie te kunnen krijgen, was dit niet handig. Dialoog maakt de jongeren deel van hun eigen verblijf/behandeling binnen onze instelling nu en sinds kort in de dialoog ook opgenomen in de behandelvisie van onze organisatie.Sterker nog. Onze directeur was zo enthousiast dat hij vond dat we de dialoog als organisatie diende te omarmen en dus iedereen (900 personeelsleden) bekend gemaakt moest worden met de dialoog. Een uitdagende klus voor me.
De kracht van de dialoog wordt momenteel ook onderzocht door een gedragswetenschapper waar ik intensief mee werk. Wat hij wil aantonen is dat wanneer je "onze jongeren" middels de dialoog benadert, hun informatiesysteem op veilig staat. Hierdoor gaan ze niet in verzet of weerstand. Daardoor worden ze uitgenodigd om mee te denken en worden heel serieus genomen. Ze tellen volwaardig mee in het gesprek. Hierdoor krijgen ze een groter gevoel van self-efficacy (dat laat zich vertalen als het vertrouwen dat je in jezelf hebt om een specifieke taak op een specifieke manier tot een goed einde weet te brengen), en hierdoor willen ze meedenken en - werken aan hun eigen behandeling. Ik zal het komende jaar nog regelmatig terugkomen op mijn werk binnen Lijn 5. Voor mij brengt dialoog de menselijkheid en waardigheid terug in de behandeling. Niet gelijkheid, maar wel gelijkwaardigheid en niet over iemand praten, maar met iemand. Ter illustratie; het fysieke ingrijpen op onze besloten groepen is met meer dan 80% terug gedrongen na invoering van de dialoog. Sommige pathologieën, zoals angstoornissen, forse hechtingstoornissen en autistische stoornissen vragen om hele specifieke gespreksvoorwaarden om überhaupt wederkerigheid te kunnen krijgen en ook hier zijn inmiddels al handboeken voor geschreven.
Dialoog in de zorg zou normaal moeten zijn en niet uitzonderlijk.
Al de derde dag vraag ik me af hoe ik in godsnaam 365 dagen onderwerpen weet te vinden om over te schrijven. Gelukkig zijn we op zo veel manieren met elkaar verbonden dat de onderwerpen je om de oren vliegen. Vandaag kreeg ik via facebookvriend Wijnand Boon een filmpje gedeeld met daarbij de tekst "A day at work doesn't look like this. What about a day at school?"
Een heftig filmpje vond ik omdat het je bijna in de
huid laat kruipen van iemand die dat pestgedrag moet ondergaan. Pesten is nu steeds vaker in beeld en in het nieuws en er komen steeds meer suggesties om met pesten om te gaan. Het accent ligt vaak op pesten op school en ik denk dat daar veel winst gehaald kan worden door leerlingen meer dialoog aan te bieden. Een mooi voorbeeld. Een paar maanden mocht ik een klein aandeel leveren in een dialoogontmoeting in Deventer met het motto "Deventer zegt nee tegen pesten". Ik was tijdens een vervolgopleiding voor dialoogprocesbegeleider in contact gekomen met Jose Boone, die tevens projectleider is van Deventer in dialoog. Zij heeft zich het thema erg aangetrokken en tijdens een opdracht binnen de opleiding vroeg zij mij hoe ik dacht dat je 200 mensen, allen uitgenodigd voor de manifestatie en uit verschillende organisaties en instellingen, zou kunnen faciliteren in die dialoog. Ik opperde toen dat je daarvoor eigenlijk jongeren voor moest gebruiken, omdat zij degene zijn die zich kunnen identificeren met het probleem. Het maakt ook indruk op de uitgenodigde volwassenen wanneer de dialoog vorm krijgt door jongeren. Zo gezegd, zo gedaan en Jose vond Het Vliercollege bereid om daar aan mee te werken en kreeg ruim 40 5-VWO leerlingen bereid om "getraind"te worden in het faciliteren in een dialoog. Ik was de bewuste dag aanwezig en was dan onder de indruk van de manier waarop de leerlingen vorm gaven aan hun taak. In het napraten met de leerlingen kwam zelfs vanuit hen de vraag waarom ze eigenlijk geen dialoog op school krijgen. Wel debattraining, maar geen dialoog. Nee tegen pesten, zou, ja tegen dialoog, moeten worden. waarom? Omdat je leerlingen dan de kans geeft te leren echt naar anderen te luisteren naar wat de belevingen van de ander zijn. Programma's als "Over de streep" laten zien dat als leerlingen de kans krijgen elkaar eens anders te ontmoeten en echt naar elkaar te luisteren, een hele hechte groep kan ontstaan. Een groep die voor elkaar opkomt en rekening houdt met elkaar.
Trotse leerlingen na de dialoogmanifestatie.
Nadeel van "Over de streep" is dat het pas tevoorschijn komt als er al veel leed is geschied. Dialoog, gestructureerd gebruikt binnen de klas, kan zorgen dat er leed voorkomen wordt. Het was indrukwekkend op deze jonge mensen zo diep betrokken te zien bij het probleem pesten, maar ook bij de organisatie van de dag.
Dialoog past goed in het voortgezet onderwijs omdat het leerlingen de kans geeft, door naar elkaar te luisteren, nog beter een eigen weg te vinden in hun identiteitsontwikkeling. Omdat iedereen aan het woord komt, en dus ook even kwetsbaar is, worden de kaarten veel vaker geschud wat betreft de verschillende rollen die de leerlingen hebben en zal er dus ook niet snel een permanente omega, laagste in rang, zijn. En dan heb ik het nog niet over de voordelen van dialoog binnen docententeams en binnen het management van scholen, Dialoog op school, het wordt hoog tijd!
Vandaag geen anderen ontmoet dan mijn vrouw en kind. Naast een bezoek aan de paarden heb ik mijn moestuinoppervlak voorzien van schelpenkalk en biologische mestkorrels. Geen dialoog met een ander, maar des te drukker in mijn hoofd. Voor dialoog is vertraging en verstilling een aanbeveling, maar vandaag lukte dat niet in mijn onrustige geest. Onrust door gedachten, meningen en verwensingen ten aanzien van tradities. Ik probeer te begrijpen hoe tradities ontstaan en ben nog nieuwsgieriger hoe ze eindigen. Als je tradities opzoekt op internet krijg je: Een traditie (Latijn: trádere, overleveren) is een gebruik of gewoonte die van de ene generatie op de andere wordt doorgegeven. De functie hiervan is het in stand houden van de maatschappelijke stabiliteit. Tradities kunnen als waardevol worden beschouwd en boven alle kritiek verheven, maar ook als conservatisme dat remmend werkt op de vooruitgang. Hoewel tradities statisch kunnen lijken, veranderen en vernieuwen deze voortdurend. Soms worden tradities geschapen om een nationale identiteit en daarmee nationale eenheid te bevorderen, wat Eric Hobsbawm en Terence Rangeruitgevonden tradities noemden.
Zelf ervaar ik de laatste tijd niet dat Sinterklaas en zwarte piet voor meer stabiliteit zorgen of dat 67 miljoen euro voor vuurwerk voor meer nationale eenheid zorgt. Hoe verhouden tradities zich tot een zo snel veranderende maatschappij en wereld?
Krishnamurti was een sterk tegenstander van tradities, zelfs die van het Hindoeïsme. De ‘boodschap’ van Krishnamurti voor de dagelijkse levens praktijk is vooral: wees zelfstandig, leef in geestelijke vrijheid, wees geen volgeling van wie dan ook, ook niet van mij, besef je verantwoordelijkheid voor elkaar, leef met aandacht. Hij geeft zijn toehoorders geen receptenboek voor het leven, maar houdt ze een spiegel voor, waarin ze zichzelf kunnen zien zoals ze werkelijk zijn – hebzuchtig, eerzuchtig, afhankelijk, egocentrisch, enzovoort. Zo kunnen ze beseffen dat er een radicale verandering nodig is om de conflicten in het menselijk bestaan tot een oplossing te brengen. Hij roept op tot een geestelijke revolutie, volgens hem de enige zinvolle vorm van revolutie. Hij spoort aan tot aandacht, tot zien hoe ons denken langs door anderen bepaalde lijnen verloopt. Vrij zijn van alles wat ons geestelijk beperkt en onderling verdeeld houdt. Vrij zijn van tradities, gewoonten, en van het idee ergens bij te moeten horen. Zelfstandig, in verantwoordelijkheid leven, je niet vereenzelvigen met een land, een ras, een klasse, een ideaal of een ideologie en kinderen al jong in die richting opvoeden.
Nog een lange weg te gaan.
De eerste dag. Plan is om een half jaar lang elke dag een stukje te schrijven over mijn dagelijkse dialogen. Soms zal dat een innerlijke dialoog zijn die ik deel, een andere keer een dialoog met iets of iemand anders. Iets of iemand anders omdat ik inmiddels beter ben gaan begrijpen dat je ook met je omgeving, dieren en flora een dialoog kunt hebben. Deze zijn wel anders maar niet minder boeiend. Ook zou ik in dialoog willen met mensen die ik ken via de social media. Niet echt ken dus, maar mensen die ik volg (of zij mij) of mensen die via facebook al de titel vriend hebben. Wie zijn deze mensen, wat beweegt ze en waar worden zij enthousiast van en waarom? Allemaal vragen die langs zullen komen. Collega's, vrienden, familie of passanten, allemaal zullen ze de revue kunnen passeren. Ik dacht gisteren al gespannen aan deze start en zag mezelf al schrijven over de geldverslindende culturele massahysterie die vuurwerk heet of over de homofobie die toch maar weer steeds de kop op steekt in de wereld, maar nee. Ik wil schrijven over wat mij op deze dag bezig hield, waar mijn gedachten mee belast waren en wat dit deed met mijn dialogische perspectief, waar ging ik mee in dialoog? Vandaag was ik in dialoog met mijn boekenkast. Niet belast met een kater of vermoeidheid van oud en nieuw voelde ik een sterke behoefte mijn "kantoor"op orde te brengen en dan met name mijn boekenkast. Veel boeken en mappen leur ik al jaren met me mee, van huis naar huis en van doos naar doos. Welke boeken wil nu echt houden om terug te kunnen lezen of zelfs overnieuw. Ik merkte dat wanneer ik me echt concentreerde de boeken bijna konden zeggen wat de bedoeling was. De eerste selectie was snel gemaakt. Gnostiek, psychologie, ontwikkeling van de adolescent en probleemgedrag, moestuin, spiritualiteit en dialoogboeken stonden al snel geordend met de ruggen naar me toe in de schone boekenkast. Lastiger was het met de Paulo Coelho, romans, zeilen, outdoor, survival en andere boeken. De stapel met boeken die me niet meer enthousiast konden bewegen ze te laten staan groeide gestaag en uiteindelijk is de boekenkast gevuld met literatuur en naslagwerken die mij dit jaar weer zullen kunnen inspireren en enthousiasmeren.
Ik ben benieuwd wat deze dagelijkse dialogen me gaan brengen. Wie en wat ik ga ontmoeten. Morgen gaan we verder en oh ja, voor wie het leest. Ik wens je een super gezond 2014 en vooral de belevenis om met alles en iedereen verbonden te zijn.
