De naakte dialoog

Wat een dialoog in de weg staat is wanneer een of meerdere deelnemers hun masker op willen houden. Het is best spannend om jezelf te laten zien zonder je te verschuilen achter je functie, je rol, je eerdere uitspraken, je overtuigingen, je angst of je zekerheden. Deze maskers afdoen en onderzoeken geeft vaak een naakt gevoel. Je voelt je  kwetsbaar, onzeker, bekeken en soms zelfs onveilig. Mijn eerste diepe ervaring van naaktheid in deze vorm heb ik ervaren toen ik On Dialogue van David Bohm las. Nog meer toen ik het boek Verschijnsel en betekenis (dat nog dieper ingaat op denkprocessen) van hem las, maar nu eerst even over On Dialogue. In denk een aanrader voor wie wat dieper op de processen binnen een dialoog in wil gaan. Mijn diepere zoektocht naar het hoe, wat en waarom over dialoog kreeg een versnelling na het lezen van dit boek.

In het boek On Dialogue leest je over de visie van David Bohm. David Bohm leefde van 1917 tot 1992 en is een bekend theoretisch natuurkundige. Hij hield zich bezig met kwantummechanica, filosofie en neuropsychologie en werkte onder andere samen met Albert Einstein. In On Dialogue wordt op een beschouwende en diepgaande wijze ingegaan op hoe wij als mensen met elkaar kunnen communiceren, ofwel met elkaar in dialoog kunnen gaan om te komen tot een opbouwende en heldere visie op situaties. De aard van het boek is vrij abstract, maar geeft stof tot nadenken. Ik geef geen samenvatting van het boek, maar vertel wat ik uit het boek heb gehaald als leidraad. Als je het aandurft je eigen denkwijze en eigen insteek in gesprekken kritisch te beschouwen, dan is dit boek het lezen waard. Verwacht geen gesprekstechnieken of vaardigheden; het gaat om een fundamentele (filosofische) beschouwing van het dialoog.
Dialoog houdt zich voornamelijk bezig met het ontrafelen van het denken - ontstaan door gekleurde interpretaties van individuen of groepen - gevormd op basis van begrippen, herinneringen, reflexen, behoeften, angsten, verlangens, taal. gewoonten, geschiedenis, sekse en cultuur en met begrijpen ofwel het ontvouwen en blootleggen van diepere collectieve bedoelingen.

Dialoog behelst een manier van onderzoek naar oorzaken van allerlei crises én observatie van al dan niet verborgen waarden en bedoelingen die ons gedrag kunnen beïnvloeden en van onopgemerkte verschillen in cultuur of geslacht die aanleiding kunnen zijn tot botsingen, zonder dat wij ons realiseren wat er aan de hand is. Aangezien het karakter van Dialoog onderzoekend is, blijven de betekenis en de methoden zich ontwikkelen. Er kunnen geen vaste regels gesteld worden voor het houden van een Dialoog, omdat de essentie ervan 'Ieren' is. Het kan gezien worden als een onderdeel van een voortgaand proces van creativiteit gedeeld met gelijken. Er komt een gedeeld bewustzijnsgehalte naar voren, waardoor een bepaald niveau van creativiteit en inzicht kan ontstaan.

We worden allemaal gevormd door een set van waarden en veronderstellingen die we mee hebben gekregen in ons leven door achtergrond, opvoeding en ervaringen. Deze set wordt dagelijks gebruikt voor onze omgang met situaties en problemen. Het aardige is dat we problemen benoemen, die soms juist bestaan bij de gratie van onze veronderstellingen. Het zijn problemen die wij veronderstellen doordat wij leven met bepaalde overtuigingen. Als je je bewust bent van je veronderstellingen, is hetgeen je naar voren brengt, dan nog wel een probleem? Bohm beschrijft dan ook dat we soms, zonder dat we het door hebben, absurde problemen accepteren met valse of zichzelf tegensprekende veronderstellingen. Bewustzijn creëren omtrent uw overtuigingen levert een meer constructieve dialoog op met uzelf, maar ook met de ander. Wanneer u uw overtuigingen herkent in een gesprek of overleg, bent u in staat om daadwerkelijk te luisteren. Emoties die voortkomen uit overtuigingen laat u niet of in mindere mate regeren over uw aanpak, waardoor zich daadwerkelijk een verdiepend gesprek of inzicht ontvouwt.

Wie beweert al deze lessen allang te kennen, zou zich op een rustig moment eens moeten afvragen waarom daarvan in de praktijk zo weinig valt te merken.
We proberen de gesprekspartners dikwijls te manipuleren in plaats van kennis te delen. We stellen vragen op een manier die anderen ertoe moet brengen in te stemmen met ons standpunt. We brengen onze mening zo naar voren dat de kans op discussie wordt beperkt. En we beoordelen stilzwijgend andermans standpunt en zoeken daar bepaalde redenen achter…..
Alleen als we ons  oprecht en volledig durven uit te spreken ' kunnen we volgens  van elkaar leren. Voor de toekomst van ieder team / bedrijf of organisatie is het noodzakelijk dat alle collega's zonder maskers hun eigen waarheden (durven) delen. Dialoog in alle kwetsbare naaktheid.
( Bronnen de Bewustzijnsfabriek en Koersfactor.nl )

Voor de echt geïnteresseerden hier een mooie dialoog tussen Krishnamurti en David Bohm over de toekomst van mensheid. Ik smul er van, maar dat zal zeker niet voor iedereen gelden.