Dag 130 - De roep om Dialoog van Tenzin Gyatso

"10 mei 2014 18:45:07  Binnenland DEN HAAG (ANP) - De Dalai Lama is heel voorzichtig positief over de mogelijkheden van een dialoog met China". Dat was de kop van het nieuwsbericht via het ANP. Een van 's werelds grootste voorstanders van de dialoog is momenteel in de lage landen. Op gespannen voet, want "belangrijke" mensen mogen van China niet met hem in gesprek. Wat een wereld!
Ik richt me maar op zijn teksten die me alleen maar meer motiveren om de dialoog zo breed mogelijk uit te blijven dragen.

“Non-violence means dialogue, using our language, the human language. Dialogue means compromise; respecting each other’s rights; in the spirit of reconciliation there is a real solution to conflict and disagreement. There is no hundred percent winner, no hundred percent loser—not that way but half-and-half. That is the practical way, the only way.”

Het leven en werk van de Dalai Lama ademt de geest van liefde en verzoening. Maar Tenzin Gyatso heeft meer vredespijlen op zijn boog. Hij stelt simpel weg dat oorlog uit de tijd is: ‘Innerlijke vrede geeft werkelijke uiterlijke vrede. Eerst is innerlijke ontwapening nodig: het doelbewust reduceren van boosheid, begeerte en jaloezie. Dit leidt tot uiterlijke ontwapening. Oorlog is uit de tijd. In het verleden waren samenlevingen onafhankelijker en had oorlog meer zin. Het verlies van de ander was jouw overwinning. Tegenwoordig is er veel meer wederzijdse afhankelijkheid. De rest van de wereld maakt deel uit van jezelf. Door oorlog kan je niet [meer] bereiken wat je wilt. Dit kan alleen door dialoog in de geest van verzoening. De twintigste eeuw was de eeuw van het bloedvergieten, en de consequenties ervan geven ons nog steeds problemen. De eenentwintigste eeuw zou de eeuw van de dialoog moeten worden.’

"Dit is dan mijn ware religie, mijn eenvoudige geloof.
Er is geen tempel, moskee of kerk, geen complexe filosofie, doctrine of dogma. Ons eigen hart, onze eigen geest is de tempel".

Tenzin Gyatso, Zijne Heiligheid de Veertiende Dalai Lama, kan het zo treffend onder woorden brengen waar het in  de wereld van de levensbeschouwing om draait. Als spiritueel leider van het Tibetaans Boeddhisme spreid Tenzin Gyatso een opmerkelijke openheid ten toon als het gaat om respect voor mensen met andere overtuigingen op zoek naar de dialoog.

In “Geloven in harmonie” beschrijft de Dalai Lama hoe we, ongeacht ons geloof, dichter bij elkaar kunnen komen om in vrede samen te leven. Via zijn persoonlijke vriendschappen en directe contacten met mensen van verschillende geloven heeft de Dalai Lama onderzocht wat de gemeenschappelijke vragen zijn die de grote religies, zoals het Christendom, Jodendom, Islam, Hindoeïsme en Boeddhisme, behandelen.

De Dalai Lama beschrijft de verschillende geloven als de verschillende rivieren die naar dezelfde oceaan gaan, de verschillende talen die nodig zijn om aan te sluiten bij de verschillende mensen. Hiermee gaat hij de verschillen tussen de geloven niet uit de weg, en plaatst ook niet een geloof boven een ander.

Via de interreligieuze dialogen die hij voert komt hij steeds tot dezelfde conclusie: het gaat om mededogen. “Alle morele leringen, ongeacht of ze religieus of niet- religieus zijn, zijn erop gericht deze aangeboren en kostbare kwaliteit te koesteren, te ontwikkelen en te perfectioneren” 

De Dalai Lama verwoordt zijn mededogen op een vergelijkbare manier: “Als iemand me bijvoorbeeld onrechtvaardig behandelt, dien ik – in plaats van woedend te reageren – mezelf af te vragen: 'Uit welk lijden komt deze handeling voort? Wat voor gekwelde geestelijke toestand heeft bezit genomen van degene die zich zo gedraagt? Welke gewoonten en omstandigheden zetten hem ertoe aan zich zo te gedragen'. Het gevolg van het plaatsen van de gebeurtenis – het kwaad dat mij wordt aangedaan – binnen het kader van dergelijke overwegingen, leid ertoe dat je inziet dat de juiste reactie niet wraak is maar mededogen” 

”In human societies there will always be differences of views and interests. But the reality today is that we are all interdependent and have to coexist on this small planet. Therefore, the only sensible and intelligent way of resolving differences and clashes of interest, whether between individuals of nations, is through dialogue. The promotion of a culture of dialogue and nonviolence for the future of mankind is thus an important task of the international community.”

– His Holiness the Dalai Lama, in a speech to the ”Forum 2000” Conference, Prague, Czeck Republic, September 4, 1997

Wat is voor jou mededogen? A domani!

Dag 129 - Cliënt-oriënterend werken, leiderschap en dialoog

Kees in schrijversflow

Vandaag weer hard gewerkt aan ons boek, dit keer in seat2meet in Utrecht Hoog Catharijne. Wat is het toch een boeiende klus en wat een verademing als je samen, letterlijk binnen 5 minuten, gewoon door het gesprek aan te gaan, elkaar zo weet te stimuleren in denken dat de ene na de andere creatieve gedachte binnenkomt. Een hele productieve dag, maar vooral heel inspirerend. Ontstane nieuwsgierigheid kan enigszins getemperd worden door het volgende bericht dat de uitgever uit laat gaan naar tijdschriften en boekwinkels.

Leiding geven aan samensturing… kan dat? over Cliënt-oriënterend  werken, leiderschap en dialoog, door Kees Schilder & Joop Boukes
Doelgroep: Iedereen die mee wil denken over cliënt-oriënterend  werken en zoekt naar praktische verhalen. Iedereen met hart voor de cliënt en die op zoek is naar het goede verhaal over veranderen en samensturing.

Over zelfsturing wordt tegenwoordig veel geschreven. Dit boek gaat over Samensturing omdat juist de verbinding tussen jezelf en de ander tot verdieping en vernieuwing kan leiden.
In dit toegankelijk geschreven boek komen letterlijk mensen van de werkvloer aan het woord die het begrip ‘de cliënt centraal’ handen en voeten geven. 
De auteurs brengen de theorie terug naar de basis: verbinding, verdieping en inspiratie.
Wat is samensturing? Wat is er nodig voor samensturing?
Leidinggeven aan samensturing is een uitdagende verkenning op de grens van praktijk en theorie. 

Het werken aan het boek is niet alleen inspirerend (en hopelijk het lezen ook), maar ook heel hard nodig. Zelfs de Inspectie voor de Gezondheidszorg schrijft al in een Nieuwsbericht op  28-11-2011: "Terugdringen vrijheidsbeperking niet zonder dialoog met de cliënt". Een praktijk die ik uit eigen ervaring zeer frequent heb meegemaakt. Los daarvan zijn er natuurlijk legio andere voorbeelden te bedenken waar de dialoog van grote meerwaarde was geweest in de omgang met "cliënten". Waarom steeds "Cliënten"tussen aanhalingstekens? Omdat wij meerwaarde zien om mensen mensen te noemen, met of zonder hulpvraag.

Het nieuwsbericht van de inspectie verteld verder: "Verbeteringen mogelijk"

Voor elke cliënt in de gehandicaptenzorg wordt een ondersteuningsplan opgesteld. Daarin is beschreven wat de problematiek is, wat de cliënt aan zorg nodig heeft en hoe die zorg er in de dagelijkse praktijk uitziet. De inspectie concludeert dat het uitvoeren van het ondersteuningsplan beter kan. Het merendeel van de zorgaanbieders heeft bijvoorbeeld onvoldoende geïnventariseerd wat eventuele risico’s zijn. Ook het formuleren van haalbare, concrete werkdoelen voor de cliënt verdient meer aandacht. Ook bij het toepassen van vrijheidsbeperking zijn verbeteringen mogelijk. Daarnaast gaat de helft van de bezochte locaties onvoldoende de dialoog aan met de cliënt of zijn vertegenwoordiger. Men betrekt hen slechts passief bij het ondersteuningsplan of bij afstemming over het toepassen van vrijheidsbeperkende maatregelen.

Ik hoop van harte dat het boek een bijdrage mag leveren aan het opbouwen van relaties met "cliënten" die een dialoog mogelijk maken. Waar we tijdens ons samenzijn vandaag ook weer achter kwamen is hoe het begrip dialoog uitgehold is. Moesten we niet een andere term gaan gebruiken, werd de vraag. Nee, was het antwoord. We hopen met het boek ook aan eerherstel te doen aan de dialoog, waar het essentieel voor staat. Gelijkwaardigheid, wederkerigheid, respect, luisteren om te begrijpen, samenspraak, menselijkheid.

Dat er ook een dialoog nuttig kan zijn zag ik op alle gepasseerde stations van de NS. Stakend reinigingspersoneel zorgt voor heel troep, veel overlast, mensen gaan zich minder bekommeren om wat zij zelf doen met hun afval, worden langzaamaan a-socialer, worden wat ze zien bijna. Een enkeling probeert nog vuil weg te werken in een overvolle bak, maar besluit ook uiteindelijk het maar op de grond te gooien.

Gekscherend zie ik een blad van de metro met de kop "Gezond", vol met artikelen die mensen moeten bewegen producten te kopen, of dingen te doen die ze gezonder maken.

Gezonder maken begint met een gezond gesprek. Ik zeg; in dialoog gaan met de reinigingswerkers!

Moe maar voldaan zeg ik weer A domani!

Dag 128 - Dialoog in de Brouwerij

Gisteravond in het sfeervolle restaurant de brouwerij in Vleuten een dialoog gehad over het thema verbinding. De aankondiging was als volgt:

Binnen dialoogontmoetingen staat zeer regelmatig het begrip verbinding op de voorgrond. Verbinding maken, je verbonden voelen in verbinding zijn. Prachtige begrippen natuurlijk, maar wat is verbinding dan? Hoe uit zich dat? Wat mis je als er geen verbinding is? Wat is de meerwaarde van verbinding? 
Een uitdaging voor de deelnemers is om naast in dialoog te gaan over het begrip verbinding, samen ook daadwerkelijk vorm te gaan geven aan verbinden en verbonden blijven. Hoe gaan de deelnemers investeren in verbinding, waardoor deze ook echt diepere lading krijgt? Hoe zou dat zijn als de deelnemers, na de dialoogavond, op welke manier dan ook, blijvend investeren in verbinden en zich verbonden voelen met elkaar.

Er waren 13 deelnemers waarvan sommigen van best ver kwamen. Na een korte inleiding gingen we aan de slag met een world café-dialoog, met de mogelijkheid om een talking stick te gebruiken waar nodig werd geacht en met de open-space mogelijkheid om tussentijds van tafel te wisselen als je daar behoefte aan had.
Meteen was iedereen met elkaar in gesprek en duidelijk was dat het woord verbinding veel verschillende soorten uitleg kreeg,
Wat mij, op de terugrit naar Bennebroek bezig hield was het begrip wederkerigheid. Niet verwonderlijk dat dat woord in een dialoog over verbinding boven kwam. Dialoog wordt opgevat als een open en wederkerig uitwisselingsproces.

Vandaag zocht ik het op en kwam tot de ontdekking dat het woord veel gebruikt wordt, maar sporadisch uitgelegd, zoals bijvoorbeeld zo:
Door iets zelf te geven, zelf te beginnen, verhoog je de kans dat ook daadwerkelijkheid wederkerigheid ontstaat.Wederkerigheid is de onderlinge verplichting binnen een relatie om een gift te beantwoorden met een tegengift. Als de relatie gelijkwaardig is, is er sprake van reciprociteit, terwijl bij ongelijkwaardige wederkerigheid wordt gesproken over redistributie. Hierbij kan de gift macht opleveren, zoals in een patronagesysteem. De termijn waarbinnen de gift beantwoordt moet worden, is afhankelijk van de relatie. 

Bij algemene wederkerigheid tussen verwanten wordt er niet direct een tegenprestatie verwacht, maar wordt er wel solidariteit verwacht zodra dit nodig is. Als de sociale afstand groter wordt, dan wordt het evenwicht belangrijker en de tegenprestatie vrijwel direct verwacht. Deze evenwichtige wederkerigheid kan veranderen in negatieve wederkerigheid bij vreemdelingen en vijanden waarbij men probeert om een gift te verkrijgen zonder hier een tegengift tegenover te stellen.

Het duurde veel te kort. iets waar ik vaker mee worstel. Zit je net lekker in de flow, gaat de wekker. Ik droom van een drie-daagse dialoog. Misschien een idee voor de toekomst. Verbindingen zijn zichtbaar gemaakt, worden verstevigd en bestendigd. daar vertrouw ik op. Mooie avond!
Ik had vlak voor de afsluiting een paar mooie momenten met Joop Kools, Niels Schuddeboo­m en Hans een mooie beschouwing over het begrip wederkerigheid. Helaas vloog de tijd om en kwamen we tot de conclusie dat het begrip nader onderzoek behoeft. We gaan afspreken. Ik ben weer een paar prachtige contacten rijker die ik zeker op termijn ga ontmoeten. Zonder iedereen te benoemen, bij deze mijn dank voor een inspirerende avond. A domani!

Dag 127 - De zin van de stiltetaal

Dit is het derde deel van de lezing die Paul de Chauvigny de Blot gaf tijdens een bijeenkomst van het Cruciale Dialogen Genootschap op 7 juni 2012. Paul had in z'n eentje de trein van Amsterdam naar Brussel genomen, in Mechelen overgestapt op een trein naar Gent en dan met de taxi naar Lembeke. HIj kwam keurig op tijd om de leden van het Genootschap te begroeten, met hen te lunchen om hen vervolgens te vergasten om een diepgaande lezing, waar nu nog binnen het Genootschap druk wordt over nagekaart.. De workshops kaderen in het wordingsproces van het boek 'Cruciale Dialogen' van ir. Johan Roels (Garant ISBN: 978-90-441-2941-0)

Alles wat leeft wordt geboren, gaat dood en wordt opnieuw geboren. In die cirkel ligt de evolutie besloten. De mens kan tegen deze natuurlijke evolutie of groei in gaan, bijvoorbeeld door beperkende systemen op te leggen . De mens stelt zichzelf de ‘waarom-vraag’: wat is de zin ervan? Zingeving komt van binnenuit en gaat over verlangen. Het is de taal van het hart, dat geen woorden kent. Het gevoel dat het goed is. Deze volledige acceptatie van al wat er is geeft heling: we worden heel, je bent waar je bent, en wat je doet valt samen met wie je bent. Het is een existentiële ervaring, acceptatie als wilsdaad en een actieve bevestiging van je bestaan. Je zegt ja tegen wat je toe valt, maar je bepaalt zelf je koers waarin je je afstemt op deze momenten van zingeving en waarin je ze omhelst. Het zijn momenten waar je stil van wordt en stil bij staat in dankbaarheid. De ervaring en betekenis zijn één. Je bent één met jezelf en van daaruit één met de ander. Gevoeligheid hiervoor ontwikkel je in momenten van crisis, situaties van stress en pijn die maken dat je naar binnen keert en luistert naar je eigen innerlijke stem. De stem van de stilte.
Enjoy, a domani!

Dag 126 - Ont-moeten

Vandaag volg ik de wijze raad van Aly op en gun mezelf wat rust en contemplatie. Ik deel met een warm gevoel haar reactie op "Dialoog met ....?" en eindig met een stukje gedicht over ontmoeten. Vandaag dus even ont-moeten in de zin van niet-moeten.
Een (dialoog)ontmoeting kan alleen maar plaatsvinden in een sfeer van openheid en vertrouwen. Hierbij sluit ook aan dat je jezelf pas kan zijn als de anderen dat ook kunnen, pas gelukkig kunnen zijn als je ziet dat de anderen ook gelukkig zijn. Maar die sfeer van verbondenheid is er meestal niet meteen bij de eerste ontmoeting. Als je dan eenmaal die verbondenheid met elkaar hebt ervaren , moet je er blijven aan werken om dat zo te houden. Het thema van morgenavond. A domani!

Dag Joop
Ik reageer aan de hand van de prachtige feedbackregels die ik tijdens de opleiding tot dialoogprocesbegeleiden  heb mogen leren:

1. Waar word ik blij van?

Ik lees je blog, ik open hem elke dag, soms pas later. Elke keer opnieuw word ik herinnerd aan het bestaan van deze oude traditie, aan het enthousiasme waarmee deze door jou wordt gepromoot, aan alle mensen die ik door jouw blok mag leren kennen: zo veel initiatieven,  zoveel mensen die hier mee bezig zijn. Het moet wel een betere wereld worden als we zo met ons allen doorgaan en deze wijze van met elkaar in gesprek zijn, een/de dialogische houding voortzetten en verbreiden.

2. Waar zou ik mee geholpen zijn?
Een enkele blog voorzie ik van het onderwerp in de titel en bewaar ik. Sommige klik ik open en laat het daar bij. Er is zoveel tekst, ik kan ze niet allemaal lezen. 
En dan ook nog 7 dagen per week. Ik zou geholpen zijn met kortere blogs, met een inhoudsopgave misschien, met ...........? 
Ik zou blij worden van praktijkvoorbeelden, vooral ook daar waar het moeilijk gaat in de praktijk, waar de dilemma's boven tafel komen, want de dialoog werkt niet altijd en overal. 

3. Welke zielkwaliteit herken ik?
Je enorme gedrevenheid en je geloof en vertrouwen in de dialoog, en je tomeloze energie en daadkracht. 

Tot zover mijn eerste reactie;
Ik gun je wat rust en contemplatie..........

hartelijke groet
Aly

Ontmoeten is...

 de stap durven zetten.
 Je ware gezicht durven tonen,
 je vrees en onzekerheid
 opzij schuiven,
 je vertrouwen aan iemand schenken,
 weten dat je geborgen bent.
 Ontmoeten is...
 niet te veel vragen stellen,
 aandringen of uitpluizen,
 beslag leggen
 of veroordelen.
 Ontmoeten is...
 nooit 'moeten',
 het is aanvoelen,
 luisteren,
 stil worden.
 Ontmoeten geeft...
 nieuwe horizonnen
 aan je leven.

Dag 125 - De dialoog of het Maieutisch gesprek

Vandaag is het sjabloon voor het boek dat ik met Kees Schilder aan het schrijven ben aangeboden aan de uitgever om vooraf bekendheid te kunnen geven aan het uitkomen van het boek. Ik voel een kinderlijke spanning als ik weet dat hij de deur uit is. Wat een intrigerende ervaring dat schrijven en meedenken.
Tipje van de sluier weer: cliënt/klant oriënterend werken, leiderschap en dialoog. Wordt vervolgd.

Zowaar een leuke reactie gekregen op het blog In dialoog met .....die ik graag met jullie deel (delen is immers de essentie van dialoog). Jullie eigen reacties blijven van harte welkom.

Hallo Joop,
Daar zou ik ook benieuwd naar zijn, die volgers-of toch robots?- uit al die verschillende landen. Zelf kom ik van veel dichterbij. Ik heb vorig jaar de SPSO afgerond, waar jij ons ook kennis liet maken me de Dialoog. Wat mij er het meest in raakt, is het werkelijk contact maken. Ik werk als vrijwilliger in een hospice en als coach bij 113Online en ben erg geboeid door de communicatie tussen mensen in veranderende organisaties, Het gevoel van alleen lopen herken ik wel, omdat het coachen voor een groot deel op afstand gebeurt. Ik heb daar recent een heel positieve ervaring in opgedaan, door mijn behoefte aan meer overleg, uitwisselen van ervaringen, contact dus uit te spreken. Spannend, maar het werd heel goed ontvangen en er wordt ook nog eens iets mee gedaan. Ik volg je blog met veel interesse en kijk er zelfs naar uit om 'm te lezen! En ik ben ook benieuwd naar al die andere volgers! Groetjes,Wendy
Dank voor je spontane reactie Wendy. Wordt erg gewaardeerd!

Terug naar het blog. Altijd leuk als je weer een stukje tegenkomt van iemand die zijn perspectief van dialoog deelt en dit keer is dat uit de mond van Theo Meereboer. Veel overeenkomsten die we terugvinden in andere blogs, maar toch weer net iets anders geformuleerd. We leren vandaag dat de dialoog ook wel het maieutisch gesprek heet, maar laten we horen hoe Theo het verwoord.

De dialoog  Theo Meereboer 

Theo Meereboer

De oorsprong van de dialoog of het maieutisch gesprek (uitgangspunt van het maieutisch gesprek is dat de standpunten van alle deelnemers waardevol en betekenisvol zijn) moeten we zoeken bij Socrates, zoals hij in de geschriften van Plato is neergezet. Socrates noemde zijn eigen werkwijze  ‘maieutiek’, wat zoveel betekent als verloskunde. Hij gaf hiermee aan dat hij, zoals een  verloskundige helpt bij het ter wereld komen van een kind, hij door het stellen van vragen  mensen hielp bij het ter wereld brengen van hun eigen wijsheid. Het doel van een dialoog is  ook altijd om tot meer wijsheid te komen; om het inzicht in de ter tafel gebrachte  problematiek te vergroten . De literaire vorm die Plato gebruikte om deze werkwijze voor het  nageslacht te bewaren, is de dialoog. Aangezien Socrates zelf niet schreef en er verder  nauwelijks bronnen zijn van Socrates’ werk, zijn de dialogen van Plato de matrix geworden  voor de werkwijze van Socrates.

De mens van tegenwoordig heeft een belangrijk kenmerk dat hem definieert. Alle mensen zijn  in zoverre gelijk, dat ze allemaal verschillend zijn. Ieder mens is uniek en deze uniciteit delen  we met elkaar. Dit noemen we de pluraliteit. Deze pluraliteit maakt dat mensen  noodzakelijkerwijs tot onderling verschillende opvattingen over de werkelijkheid komen. In  een dialoog of maieutisch gesprek staat voorop dat alle deelnemers aan het gesprek unieke  mensen zijn die hun uniciteit aan elkaar tonen en meedelen, verpakt in denkbeelden en  gedachtegangen die ze met elkaar kunnen delen.

De westerse cultuur heeft zich toegespitst op alles wat door mensen met elkaar gedeeld kan  worden. Onze wetenschap, maar ook onze dagelijkse omgang met elkaar kenmerkt zich door  communicatie die uitgaat van het gelijk zijn van alle mensen of van groepen mensen.
Wanneer we iets meedelen aan een ander dan begrijpt die ander me of ik moet die ander uitleggen wat ik bedoel. Toch zit in iedere eigen mening, in ieder denken, hoezeer ook  begrijpbaar voor de ander, ook een element van de eigen uniciteit. In het luisteren naar de  mening en het oordeel van anderen wordt het eigen oordeelsvermogen de mogelijkheid  geboden zich te verrijken aan dat wat iemand zelf niet gedacht heeft en wat mogelijk zelfs  ondenkbaar heeft geleken tot op dat moment.
We kunnen discussie, debat en een dialoog als volgt onderscheiden; Tijdens een discussie probeer je elkaar te overtuigen of je probeert samen tot een compromis, een oplossing te komen. Tijdens een debat is daar geen sprake van, daar doen de partijen nooit water bij de wijn. Ze blijven bij hun eigen standpunt en verdedigen dat zo goed mogelijk. Een van de  afspraken die debaters maken, is dat ze het oneens zijn en dat gedurende het debat ook blijven: ‘we agree to disagree’, zoals de Engelsen zo mooi zeggen. Dus: bij een discussie  probeer je je tegenstander te overtuigen, bij een debat probeer je het publiek te overtuigen. In
een maieutisch gesprek of dialoog staat het zoeken van nieuwe inzichten in de eigen denk- en  beleefwereld centraal. Om dit zoeken goed te laten verlopen kent een maieutisch gesprek een  aantal regels.
Het zijn regels die vooral door de deelnemers zelf moeten worden nageleefd, omdat deze  regels meestal naar een houding verwijzen. Of iemand werkelijk luistert naar een verhaal van iemand anders kan niet van buitenaf worden beoordeeld

1. -Er is geen waarheid, er is slechts de beleving van feiten en structuren waar men geloof aan hecht.

2.- Alle gespreksdeelnemers zijn gelijkelijk verantwoordelijk voor het verloop van het  gesprek. De gespreksleider bewaakt weliswaar ontsporingen , maar dat voorkomt alleen  een mogelijk negatief verloop, terwijl de voortgang en de kwaliteit van het gesprek de verantwoordelijkheden zijn van alle deelnemers.

 3.- Luister naar de ander totdat deze is uitgesproken. Maar al te vaak laten we de ander alleen uitspreken omdat dit een beleefdheidsregel is, maar zit ons hoofd al vol met wat we zelf willen zeggen na het tweede of derde woord van de ander. Hierdoor luisteren we niet naar wát de ander zegt, maar alleen naar het feit dát de ander wat zegt.

4.- Neem de tijd om naar jezelf te luisteren. Wanneer je er over nadenkt zul je merken dat je eigenlijk nooit van tevoren weet wat je precies zult gaan zeggen. Terwijl we spreken zijn we vaak meer bezig met de non-verbale reactie van de ander dan met de inhoud en betekenis van wat we zelf zeggen. Toch kunnen we onszelf verrassen met onze eigen woorden.

5.- Ga er van uit dat de ander dingen zegt die betekenis voor hem of haar hebben. Gooi de woorden van die ander niet weg als een reclameboodschap, maar probeer te begrijpen wat die ander tot die gedachtegang heeft gebracht. Verdiep je inzicht daarin door verder te vragen.

6.- Gebruik geen algemeenheden. In een maieutisch gesprek gaat het om de eigen (be)leefwereld en om de wijze waarop je met jouw eigen beleving om kunt gaan. Probeer dus steeds onderwerpen en argumenten in het gesprek in te brengen die uit de eigen (be)leefwereld komen.

7.- Het gaat er niet om dat de ander door het eigen standpunt wordt overtuigd, het gaat erom dat jouw standpunt naast dat van anderen wordt gelegd met als doel een nieuw standpunt waarin de gedachten van de ander een vertegenwoordiging kennen die er voordien niet was.

Ik hoop dat as woensdagavond in het Dialoogcafe Utrecht we toe mogen komen aan deze 7 uitgangspunten als we ons buigen over het inmiddels containerbegrip Verbinding. Ik ben benieuwd en laat uiteraard na woensdag weten wat er tevoorschijn is gekomen.
Woon je binnen redelijke afstand van Utrecht dan kun je jezelf nog opgeven via http://www.meetup.com/dialoogcafe/events/174264432/ Ik zou het top vinden je daar te mogen ontmoeten als we ons buigen over "testcase verbinding" A domani regazzi

Dag 124 - Het lerend vermogen van teams en dialoog.

Glimlachend loop ik alleen verder met mijn anonieme en onzichtbare blogvolgers. Sinds een paar weken schrijf ik samen met Kees Schilder een boek en dat is een reuze boeiende aangelegenheid. Ik verklap nog niet te veel over de inhoud, maar de goede verstaander zal weten dat de Dialoog er een belangrijke rol in speelt. Het gaat ook over teams en hoe deze zich weten te ontwikkelen tot autonoom werkende clusters die prima in staat zijn hun werk vorm te geven in samenspraak met een "leidinggevende", maar daarover later veel meer. teams zijn fascinerende fenomenen waar al veel over is geschreven. We kijken iets dieper.

Een willekeurige groep mensen wordt een groep als ze in elkaars nabijheid verkeren en een gemeenschappelijk doel hebben. Kenmerkend is dat mensen zichzelf tot de groep rekenen. In een team is er naast het gemeenschappelijke doel ook solidariteit, respect en verbondenheid. Teambelang gaat boven eigen belang en de leden zijn bereid iets van de eigen doelen op te geven. Een team levert een product dat is ontstaan door samenwerken. Het resultaat stijgt uit boven de optelsom van de individuele resultaten.

Belang van de dialoog voor een team

Herken je dit? Dat je in je team samenwerkt, samen uitwisselt, maar dat er niets uitkomt? Dat je met elkaar praat, maar dat de gesprekken niet leiden tot vernieuwing of verandering?
 Probeer de interactie dan eens naar een hoger plan te tillen. Laat verfrissende ontmoetingen ontstaan. Verfrissende ontmoetingen zijn ontmoetingen waarin je elkaar echt hoort. Waarin je samen nieuwe initiatieven ontplooit, die leiden tot echte resultaten. Als dat lukt, spreken we van een dialoog.

In essentie is het coachen van een team gericht op het vergroten van het lerend vermogen van het team. Door in de context van het team samen te leren van ieders ervaringen en inzichten. En mét het team tot nieuwe kennis en actie te komen. Waardoor de leden van het team beter in staat zijn effectief en proactief om te gaan met dat wat zich aandient in hun beroepspraktijk. De dialoog – ook wel de kunst van het samen denken of samen leren genoemd – is bij uitstek het middel om het lerend vermogen van een team te vergroten. En eenmaal gewend zijn aan dialoog betekent nooit meer terug willen, zo is ook de ervaring van topteams van niet alleen Shell en Motorola maar ook van innovatieve onderwijsinstellingen als het Finse Teamacademy en de Britse Studio Schools. Maar ook al is de dialoog zo oud als de mensheid zelf, we zijn verleerd hoe we een dialoog moeten voeren. Het leren wat een dialoog is, wat de basisprincipes zijn en welke voorwaarden van belang zijn en hoe dat alles kan worden toegepast in teamcoaching, is dan ook van doorslaggevend belang.

De dialoog kan volgens Nancy Dixon (1998) het beste omschreven worden als een open gesprek dat bestaat uit tweerichtingsverkeer omdat de persoonlijke relatie tussen de gesprekspartners een belangrijke rol speelt. In de dagelijkse praktijk blijkt het moeilijk om van dagelijkse interactie een echte dialoog te maken. Om tot een echte dialoog te komen, is het belangrijk dat mensen zich openstellen. Het gaat niet om een winnaar of een verliezer. Het gaat om het gezamenlijk onderzoeken van verschillende perspectieven. Daarbij is van belang (gebaseerd op Kessels, Boers en Mostert, 2002):

 - bereid zijn om te luisteren en vragen te stellen;
-  oordelen uitstellen en eigen aannames, veronderstellingen en ideeën willen onderzoeken;
-  niet fixeren op oplossingen;(dat is pas echt een uitdaging voor velen!)
-  (ruim) de tijd nemen en geven aan jezelf en anderen.

Verfrissende ontmoetingen

Hoe realiseer je samen verfrissende ontmoetingen? Drie voorbeelden voor een mogelijk eerste start:
1) Aandacht voor vaardigheden: heb aandacht voor wat er nodig is om een dialoog te starten. Niet iedereen kan zomaar een gesprek voeren op een dialogische manier. Trek als team de conclusie wat jullie daarvoor nodig hebben. Wat moet er geleerd worden?

2) Verfris de vergadering: probeer de dynamiek van de bijeenkomst te veranderen. Zoom af en toe eens uit. Verander letterlijk iets in de ruimte. Schuif de tafel eens aan de kant en ga in een kring zitten. Iedereen kan elkaar in de ogen kijken en er staat (letterlijk) niets meer tussen de teamleden in.

3) De draad vasthouden: houd tijdens vergaderingen de lijn goed vast. Duidelijke doelen, helderheid over de richting en iemand die de grote lijn in de gaten houdt, werkt krachtig.

We gaan de komende tijd het teamfenomeen verder belichten. Voor nu, saluut, zwijgende lezers :-)

(Bron: LOOK (Wetenschappelijk Centrum Leraren Onderzoek) is een expertisecentrum voor de professionele ontwikkeling van, voor en door leraren)