Aandacht/precence en dialoog

Aandacht is een zeer belangrijk ingrediënt voor ene succesvolle dialoog. Thich Nhat Hanh  zegt zelfs “The most precious gift we can offer others is our presence", Hier komen we meteen bij de vraag wat aandacht dan is. Zoals bekend is funest voor een dialoog dat deelnemers hun eigen aannames niet zelf willen onderzoeken (samen met de anderen), maar dat deze juist met hand en tand verdedigd worden

als zijnde het grootste goed. Ik zet Thich Nhat Hanh er bij omdat voor mijn precence de lading net iets beter dekt dan aandacht. Precence doet een beroep op een ander stuk van mij dan aandacht. Aandacht kan ik met mijn drukke geest doen omdat ik ergens erg in geïnteresseerd ben. Aandacht koppel ik aan zoeken, maar zoeken is iets anders dan onderzoeken. Precence is voor mij zo open staan dat je anders kunt luisteren, zelfs anders aanwezig kunt zijn. Krishnamurti (hij zal vaker voorbij komen) zei mooi: "De stilte van de geest doet zich spontaan voor als een leraar of een ouder een kind echt wil begrijpen". Deze stilte van de geest is voor mij; het wel horen/waarnemen van mijn gedachten tijdens het luisteren, maar er steeds minder aandacht aan kunnen besteden. Genoeg om het waardevolle ervan te onthouden en te bewaren (eventueel) voor later. De aandacht in precence blijft dus bij de ander.
Ooit hoorde ik tijdens een congres de spreker zeggen: "Als je met je hoofd nu ergens anders bent, is het wel zo beleefd naar je hoofd om je lijf daar ook heen te brengen". Daarmee sprak hij uit wat nodig was om de aanwezigen te confronteren met de vraag": waar ben je nu? Waar is je aandacht? Waar is je precence?
Alleen al door die mate van zelfbewustzijn die nodig is voor een succesvolle dialoog kun je de dialoog als een complexe manier van communiceren beschouwen. Het fascinerende is dat wanneer je eenmaal weet hoe het is, je het hebt ervaren ,wordt het steeds makkelijker en dus ook fascinerender. De aandacht is belangrijk om de aannames en veronderstellingen die we hebben de baas te kunnen. Op zo een manier dat ze niet bepalend zijn voor onze manier van luisteren en reageren. David Bohm zegt: "The point is that dialogue has to go into all the pressures that are behind our assumptions. It goes into the proces of thought behind the assumptions, not just the assumptions themselves". Dialoog doet dus een sterk beroep op de mate van aanwezigheid van de deelnemers, om achter de aannames te kunnen komen, de bron van de aannames. Dat gezamenlijk onderzoeken vanuit dialoog levert vaak de inzichten op die cruciaal zijn, maar waar we zoekend niet bij kunnen komen.