De belangrijkste dialogen zijn heel, heel dichtbij.

Vanochtend, toen mijn dochter naar school bracht hoorde ik op de radio het lied "dankbaarheid" dat Gers Pardoel geschreven heeft voor zijn vader. Een warm betoog waarin hij zijn vader dank voor wat hij hem heeft proberen mee te geven. Het raakte me te horen dat zijn vader miskleunde, maar dat Gers inzag dat hij ondanks dat zijn best had gedaan. Mijn vader is al lang overleden. Een stille Fries die nooit het achterste van zijn tong liet zien.

Vader Fekke

Hoe heb ik niet mijn best gedaan met hem echt in gesprek te komen. Hij zwom liever aan de oppervlakte terwijl ik zo graag wilde snorkelen en diepduiken in de zee van gedachten en ideeën. Ik beloofde mezelf dat ik het later anders wilde doen en niet als een ongekend blad weg wilde waaien.
Mijn dochter Lucia is nu 11 en groeit al vertrouwd op met gesprekken die net iets verder gaan dan gemiddeld, zonder daarin te overdrijven. Iets dat ook gestimuleerd wordt op de vrije school waar ze op zit. Dialoog is nog vooral een begrip waar pap erg druk mee bezig is, maar als ik haar hoor spreken en vooral zie luisteren bespeur ik al een ruimdenkendheid en vooral vertraging in reageren die niet algemeen is bij kinderen van haar leeftijd. Ik vind het belangrijk om te horen wat haar beweegt, waar ze mee bezig is en hoe ze de dagen ervaart. Waar haar hart sneller van gaat kloppen en waarom.
Ik word regelmatig gevraagd om te bemiddelen bij ouders die een oplopend conflict hebben met hun puberende tiener. Vaak blijkt dat dan door verschillende oorzaken er al een flinterdunne communicatielijn was. Als de kinderen dan door de pubertijd egocentrisch worden, zich af willen zetten tegen opvoedgezag en zaken zelf willen bepalen en uitvinden, willen de ouders graag met ze in gesprek, weten waarom ze doen wat ze doen. Die gesprekken zijn dan van een dusdanige orde dat er al een stevige communicatiebodem aanwezig moet zijn wil er überhaupt nog gesproken kunnen worden van een gesprek. Gaby Stroecken schrijf in haar boek Het miskende kind in onszelf

Lucia

over het onbewust overdragen van opvoedpatronen op onze eigen kinderen. Het patroon van niet echte gesprekken voeren met kinderen wil ik in ieder geval doorbreken. Sterker nog; het lijkt me juist geweldig om zo lang mogelijk met elkaar te bespreken wat er speelt en wat dat met elkaar doet. Een dialoogvorm die we in de training van Lijn 5, dialoog tijdens de dagelijkse omgang, hebben genoemd. Gewoon wanneer er zich iets aandient dat de moeite waard is om (soms maar even) net iets dieper te onderzoeken. Dialoog met kinderen is niet alleen boeiend en leerzaam, het helpt ze ook in te zien dat anderen er andere gedachten op na kunnen houden en dat dit goed is. Je ze niet hoeft te overtuigen, maar dat je ook nieuwsgierig kunt zijn waarom ze denken wat ze denken. Er zijn een heleboel wat complexere vormen van dialoog zoals de reflectieve en generatieve dialoog. Dialoog met kinderen bestaat voor een groot gedeelte; stil zijn, luisteren, vragen en verwonderen. Je eigen volwassen sneldenkende brein met als zijn aannames en veronderstellingen even niet zo serieus nemen.
Op de site van Sientias las ik :"Dat kinderen net als wetenschappers middels hypotheses, experimenten en trial and error leren, is niet voor niets, zo tonen de onderzoekers aan. Op deze wijze leren blijkt namelijk veel effectiever dan wanneer kinderen direct de oplossing van een probleem in de vorm van een instructie voorgeschoteld krijgen. Het onderzoek levert dan ook wel enkele aanbevelingen op voor ouders. Zo moeten ouders hun kinderen niet teveel vertellen of teveel kennis opdringen: laat ze het zelf maar uitzoeken. “Wat we ze moeten geven is een veilige, rijke omgeving waar deze natuurlijke vaardigheden om de wereld te verkennen, te testen, wetenschap te bedrijven, de vrije hand krijgt.”
Dezelfde veilige en rijke omgeving geeft ze ook de ruimte om hun innerlijke wereld te verkennen en te delen in een dialoog.