Vijf paradoxen in een Dialoog

Een paradox is een ogenschijnlijk tegenstrijdige situatie, die lijkt in te gaan tegen ons gevoel voor logica, onze verwachting of onze intuïtie. Ogenschijnlijk, omdat de vermeende tegenstrijdigheid veelal berust op een denkfout of een verkeerde redenering.
De praktijk van de Dialoog omvat diverse paradoxen. William Isaacs heeft vijf paradoxen uitgewerkt.

1 Technieken die techniek overbodig maken
Hoe vastberaden er ook wordt gestart, Dialoog kan niet worden afgedwongen. Met wilskracht alleen kunnen we als team geen sterker bewustzijn of gevoeligheid ontwikkelen. Dialoogtechnieken zijn nodig om het gemeenschappelijke vat - een omgeving waarin collectief informeren wordt bevorderd - te creëren en om te leren aandachtig te volgen wat daarin en in onszelf gebeurt. In dit opzicht lijkt Dialoog op oosterse vormen van meditatie, waarvan de discipline geleerd kan worden, terwijl de vaardigheden die worden gegenereerd weinig te maken hebben met de technieken die men u bijbrengt (sommige meesters sporen hun pupillen regelmatig aan om het zonder de technieken te proberen).



2 Doe niet zomaar iets: sta gewoon even stil
Bijna iedereen is geneigd niet na te denken, maar direct te handelen als er problemen opduiken. In Dialoog denken we niet over wat we doen, maar we doen iets aan ons denken. We praten op manieren die het inzicht bevorderen en het gedachteproces blootleggen. Dit kan effectiever zijn dan enige andere maatregel, ook al lijkt er van buitenaf gezien niet veel te gebeuren.



3 Intentie, maar geen beslissing
Het proces van Dialoog stimuleert mensen een gemeenschappelijke intentie tot informeren te ontwikkelen. Dialoog heeft een averechtse uitwerking als men verplicht is beslissingen te nemen. Hiermee wordt de vrije stroom van het informeren doorsneden. Bij voorkeur begint men aan Dialoog zonder een concreet resultaat voor ogen, maar met de intentie het informeren te bevorderen, waartoe dit ook mag leiden.

4 Een gevaarlijke veilige omgeving
Mensen zeggen vaak dat ze moeilijke onderwerpen en relaties graag in een veilige omgeving willen verkennen. De veiligheid van Dialoog komt direct voort uit de bereidheid enig risico te nemen. Zoals een opleider zei: opleiden is een proces waarin de ziel in gevaar gebracht wordt in de geest van een verlichte conversatie. Dat is de geest van Dialoog.



5 Individueel en collectief zijn
De beste bijdrage aan een collectief gesprek komt soms van mensen die leren te luisteren naar zichzelf. In dat geval zegt de stem in hun hart, hoofd en lichaam iets, omdat de collectieve Dialoog om hen heen plaatsvindt. Genereren zij deze nieuwe perceptie? Of wordt de collectieve betekenis van de groep via hen uitgedrukt? Vanuit het perspectief van Dialoog: beide.





( Bron: Dialoog de kunst van het loslaten - W. Isaacs, uit: P. Senge e.a. Het vijfde discipline praktijkboek, 1994)