Interculturele dialoog in de klas

Waarom is de rol van het onderwijs zo belangrijk bij het voeren van de interculturele dialoog? Omdat we in een samenleving leven waar culturele verschillen nu eenmaal bestaan, is het goed om ons af te vragen hoe het nu soms wat gepolariseerde ‘debat’ over die verschillen zich in de toekomst kan ontwikkelen tot een echte ‘dialoog’. Omdat de jeugd van nu vorm geeft aan de samenleving van morgen, is het belangrijk te kijken op welke manier juist kinderen en jongeren met elkaar het gesprek aangaan. De school is dan dé plek bij uitstek waar jonge mensen elkaar dagelijks ontmoeten en in dialoog gaan met elkaar en hun omgeving. Op welke manier hebben leerlingen op de basisschool en inhet voortgezet onderwijs, met verschillende culturele achtergronden, contact met elkaar en met hun omgeving? Hoe maken thema’s als integratie en de multiculturele samenleving onderdeel uit van gesprekken op school? Welke rol spelen ouders hierbij? En wat kan de (lokale) overheid doen om de interculturele dialoog in het onderwijs te bevorderen? Waarom een interculturele dialoog? Door een geleidelijke toename van migranten over de jaren, is in Nederland een steeds grotere culturele, etnische en religieuze verscheidenheid ontstaan. In die zin zou je kunnen zeggen dat er sprake is van een multiculturele, multireligieuze en multi-etnische samenleving. Hoewel die verscheidenheid door sommige mensen als een culturele verrijking gezien wordt, leidt diezelfde verscheidenheid ook regelmatig tot spanningen, conflicten en onbegrip. Vanuit verschillende culturele tradities en denkbeelden worden immers heftige discussies gevoerd over thema’s zoals eerwraak en uithuwelijking, abortus en euthanasie, maar ook over zaken als vrijheid van meningsuiting en homoseksualiteit. In extreme gevallen kunnen dergelijke spanningen zelfs tot geweld leiden. Denk aan de moord op Theo van Gogh als reactie op het uitbrengen van zijn film Submission, of het feit dat in 2007 veertien vluchtelingengezinnen zijn weggepest uit verschillende dorpen in Nederland.
Een interculturele dialoog kan een middel zijn om spanningen bespreekbaar te maken, om meer begrip voor elkaar te creëren en een verdere polarisering in de samenleving tegen te gaan. Een dialoog is meer dan een gesprek; het is ook een manier van met elkaar omgaan en een manier van handelen. Verder kunnen culturele verschillen bestaan uit verschillende dimensies: etnisch, religieus en sociaaleconomisch. Het begrip intercultureel omvat dan al deze dimensies.

Het voeren van een interculturele dialoog is geen doel op zich, maar een middel om iets te bereiken. Wat willen we dan bereiken door het voeren van een interculturele dialoog op scholen? Wat is het doel? De experts zijn van mening dat een school twee belangrijke doelen heeft. Het eerste is een ontwikkelingsdoel. Scholen moeten zorgen voor goed onderwijs en voor goed functioneren van individuele leerlingen, zodat die het maximale uit hun leercapaciteiten kunnen halen. Daarnaast hebben scholen ook een maatschappelijk doel, oftewel een sociale opdracht: om sociaal competente burgers af te leveren, die in verschillende domeinen van onze multiculturele samenleving (op school, op het werk en in alledaagse sociale contacten) in staat zijn om een interculturele dialoog te voeren. Uitgangspunt hierbij is, dat leren en vorming met elkaar verweven zijn en dat scholen aan beide doelen voldoende aandacht moeten besteden. Meer lezen op Dialoog op school - Nicis Institute  Dialoog op school - Nicis Institute