Niet handig in een dialoog

Wat funest voor het proces van een dialoog is zijn stressreacties van deelnemers. In de trainingen die ik geef aan beroepsopvoeders van jongeren met gedragsstoornissen is dat een heel belangrijk onderdeel, omdat

deze jongeren vaak agressie als overlevingsmechanisme eigen hebben gemaakt. Onze hersenen moeten helaas een keuze maken als het zintuiglijke prikkels ontvangt tussen veilig en onveilig. Ik probeer aan de hand van dit plaatje dan eea te verduidelijken. De thalamus is de verkeersregelaar van binnengekomen prikkels en besluit: veilig of onveilig. Het nadeel is, dat wanneer het signaal als onveilig wordt beschouwd ( ik voel me gekleineerd, niet gehoord, niet serieus genomen, etc.) de amygdala het roer overneemt met een scala aan emoties. Veilig betekent gebruik kunnen maken van dat stuk hersenen dat ons onderscheid van alle andere zoogdieren de neo-cortex (of prefrontale hersenkwab). Daarmee kunnen we nadenken, abstraheren, ordenen, plannen en nog veel meer (daar kom ik later nog wel eens op terug). Belangrijk is dat wanneer een van de deelnemers gebruik gaat maken (bewust, maar meestal onbewust) van aanval of verdediging, de anderen daar niet in mee gaan en dat vraagt een hoop zelfdiscipline. Eerste prioriteit wordt dan het herstellen van het gevoel van veiligheid en daar zijn geen vaste regels of patronen voor. Die vindt je in samenspraak met alle deelnemers, ook samen met de boze en bange.

( Bron: over dialoog en samenwerking van John Manschot)  Om in een gesprek (dialoog) het best mogelijke resultaat te bereiken, moet je dus allereerst het idee loslaten dat je moet duiken of vechten voor je leven. Het beste resultaat bereik je als het lukt om alle aanwezige kennis en inzichten te benutten. Twee weten immers meer dan één…maar daar heb je pas iets aan als je die kennis daadwerkelijk deelt! In cruciale gesprekken (dialoog) zijn vluchten en vechten dus geen goede overlevingsstrategieën maar misdragingen: Vluchten is verzuimen om essentiële kennis en inzichten aan de gezamenlijke intelligentie toe te voegen. Vechten is verhinderen dat essentiële kennis en inzichten aan de gezamenlijke intelligentie worden toegevoegd.

In gesprekken (dialoog) hebben vluchten en vechten verschillende verschijningsvormen. Ik heb gemerkt dat het enorm helpt als je onproductieve gedragingen bij jezelf en bij anderen leert herkennen. Het meest praktische lijstje dat ik daarvoor ken, is gemaakt door de bedenkers van het Crucial Conversations concept (Kerry Patterson, Joseph Grenny, Ron McMillan en Al Switzler). 

VLUCHTEN:
◦Maskeren: de eigenlijke boodschap verbergen achter een grap of een sarcastische opmerking
◦Ontwijken: wat je zegt is waar maar het is niet waar het (je) om gaat
◦Terugtrekken: weglopen met een smoes (geen tijd, te weinig kennis, enz.)
VECHTEN:
◦Domineren: in de rede vallen, op je eigen favoriete onderwerp overstappen, suggestieve vragen stellen
◦Etiketten plakken: oordelen vellen om de ander monddood te maken (racistisch, dom, ouderwets, onrealistisch, enz.)
◦Aanvallen: kleineren, dreigen, beschuldigen

Otto Scharmer zegt: "Theory U biedt een aantal principes om dat wat mogelijk is te creëren. Het gaat daarbij om een dieper niveau van leren en veranderen. Het vraagt van deelnemers zelfonderzoek en het overwinnen van obstakels zoals zelfkritiek, cynisme, angst. Alleen door het overwinnen van deze obstakels is het
mogelijk om te komen in de wereld van wat mogelijk is".
De meeste verstorende emoties die een dialoog belemmeren komen vanuit eerdere ervaringen opgeslagen in ons referentiekader. Vandaar dat zelfkennis, zelfonderzoek en zelfbewustzijn zo'n belangrijk effect hebben op het proces van de dialoog.
Als extraatje een mooie documentaire over Herman Wijfels die zijn visie geeft op verbinding, duurzaamheid en nog veel meer.
http://gemi.st/11858573