Dag 107 - Dialoog als proces van gezamenlijk nadenken

Tijdens de dialoog leren we hoe we samen moeten denken, niet slechts in de zin van: een gezamenlijk probleem analyseren of gezamenlijk kennis creëren. We leren een collectieve gevoeligheid te ontwikkelen, waarin gedachten, gevoelens en de daaruit voortvloeiende maatregelen niet aan één individu toebehoren, maar aan de groep als geheel.  Zoals de theoreticus David Bohm opmerkte, lijkt het denken zelf te verbeteren wanneer de basis van het denken wordt onderzocht.
Mensen gaan een zekere coördinatie in hun optreden aan de dag leggen, zonder het kunstmatige, langdradige proces van besluitvorming dat tot nu toe gebruikelijk was. Er is sprake van een gelijkgerichtheid in het optreden. Elk teamlid weet gewoon wat er van hem wordt verwacht of wat hij het beste kan doen, omdat iedereen deel uitmaakt van een groter geheel.

“De theorie van de dialoog lijkt erop te wijzen dat het gebrek aan doelmatigheid in teams en organisaties een weerslag is van een bredere crisis in de wijze waarop mensen de wereld zien. Categorisering is een natuurlijk mechanisme om betekenis te ontwikkelen. Vervolgens raken we volledig in de ban van de verschillen tussen
deze categorieën en vergeten we dat we ze zelf hebben gecreëerd. Beweringen als 'de economie stort in' of 'mensen zijn corrupt' krijgen zo een macht die buiten ons om lijkt te gaan. We lijken een dergelijke hypnose collectief te creëren en te ondergaan.”

Volgens David Bohm is fragmentatie van denken een virus dat alle terreinen van menselijke activiteit heeft geïnfecteerd. De meeste specialisten kunnen niet verder kijken dan hun vakgebied. Marketing ziet productie als het probleem. Managers moeten ‘denken’ en arbeiders moeten ‘doen’. Mensen redeneren niet samen, maar verdedigen hun rol, proberen anderen te verslaan. Als fragmentatie een ziekte van deze tijd is, dan is dialoog een enigszins beproefde strategie om van de denkwijze af te komen die uit deze fragmentatie ontstaat.

Het gaat hierbij om het verbinden van kennis die gefragmenteerd is. Kennis die in het hoofd, hart en handen van individuen zit, maar die nooit wordt aangesproken, blijft gefragmenteerd. Pas door deze kennis boven water te krijgen en te delen met anderen, ontstaat er verbinding en kan er nieuwe kennis worden gecreëerd.
Margaret Mead: “Kleine groepen denkende, bezorgde burgers kunnen de wereld veranderen. In feite zijn zij de enigen die de wereld ooit hebben veranderd.”

(Bron: Dialoog, de kracht van het loslaten)