Dag 156 - Kenmerken van dialogisch leiderschap

Hubert Hermans ( het dialogische zelf) is de overtuiging toegedaan dat “een dialogische opvatting van het zelf aan terrein zal winnen in een proces van toenemende globalisering, waarin contacten tussen mensen, groepen en culturen van verschillende aard zich meer en meer uitbreiden en intensiever worden.” Twee fundamentele krachten houden het dialogische zelf in stand: de centrifugale en centripetale krachten.De centrifugale krachten stellen het zelf bloot aan situaties en ervaringen die ten opzichte van elkaar niet worden geordend. De centripetale krachten leiden tot een punt waarin deze uiteenlopende ervaringen bij elkaar worden gebracht als delen van een samenhangend geheel. Het dialogische zelf is het resultaat van afwisselende centrifugale en centripetale krachten. De persoon brengt deze afzonderlijke posities door zelfreflectie samen en integreert ze tot op zekere hoogte.

Voor persoonlijk leiderschap is het nodig in contact te staan met de eigen kwaliteiten, om ze in de dagelijkse werksituatie volledig te kunnen benutten. De persoonlijk leider is in staat de eigen leiderschapskwaliteiten te verbinden met het krachtenveld van de groep medewerkers. Dat vraagt in de eerste plaats een hoge mate van zelfkennis en zelfacceptatie. In de tweede plaats doet het een appèl op het vermogen om adequaat om te gaan met de soms heftige groepsdynamiek. De leider kan een juiste inschatting maken van de onderlinge verhoudingen in een gegeven situatie. Daarmee gepaard gaat een goede balans tussen meeveren en ingrijpen. De beste interventie van de leider is die welke aansluit bij de bewuste of onbewuste behoefte van zijn groep.

Een dialogisch leider faciliteert het ontstaan van sfeer
De leider als sfeerfacilitator is aanwezig in de tussenruimten van de posities (die zich bevinden in het zelf van alle individuen uit een groep) en bevordert een klimaat van vertrouwen, enthousiasme, tolerantie en
werklust.


Een dialogisch leider is in staat zich flexibel te bewegen tussen verschillende posities
De leider kan zich op flexibele wijze bewegen van de ene positie naar
de andere; afhankelijk van de situatie treedt hij op als ondernemer, als manager, als coach of als professional.

Een dialogisch leider vormt een promotorpositie in het zelf van anderen
Als een persoon wordt geïnspireerd door een leider, gaat de leider in de vorm van een ‘externe positie’ deel uitmaken van het zelf van de persoon. Daarmee kunnen posities worden geopend die het zelf op een hoger niveau van ontwikkeling tillen.

Een dialogisch leider is in staat, in het geval van tegenstellingen, opposities of conflicten tussen partijen, een derde positie in te nemen
Een dialogisch leider is in staat vanuit een ‘derde positie’ twee oorspronkelijk tegengestelde posities tot hun recht te laten komen, niet door een compromis, maar juist door een optimalisering van hun doelstellingen.
Het innemen van een derde positie is gebaseerd op en-en denken in plaats van of-of denken.

Een dialogisch leider maakt optimaal gebruik van de criteria voor een goede dialoog
De leider erkent dat misverstanden horen bij de dialoog, houdt rekening met machtsverschillen die grenzen stellen aan de dialoog, waakt voor spraakverwarring en weet interne en externe dialogen te verbinden.
(Hubert Hermans, 2006)